Als het gaat over de hersenen, dan gaat het vaak over neuronen. Neuronen zijn de cellen in ons zenuwstelsel en de bouwstenen van ons brein. We hebben ze nodig om te denken, voelen, handelen en reageren. Kortom: deze zenuwcellen zijn verantwoordelijk voor zo’n beetje alles wat we kunnen.
Maar wat is nu precies de werking van neuronen, welke rol spelen ze in neuroplasticiteit en wat is het verschil met bijvoorbeeld neurotransmitters? Lees snel verder voor het antwoord op deze en andere interessante breinvragen!
Waar bevinden neuronen zich?
Een mensenlichaam bevat naar schatting ongeveer 100 miljard neuronen. Deze zenuwcellen bevinden zich voor een groot deel in het centraal zenuwstelsel, dat bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg.
Een ander flink deel van de neuronen (enkele honderden miljoenen neuronen) bevindt zich in de darmen. Ze vormen daar samen het enterische zenuwstelsel; het eigen zenuwstelsel van het spijsverteringsstelsel.
Al deze neuronen in de darmen communiceren via de nervus vagus (een zenuwbaan die van de darmen naar het brein loopt) rechtstreeks met de hersenen. Veel wetenschappers noemen de darmen daarom ook wel het tweede brein.
Wat is de werking van neuronen?
Neuronen bestaan uit een cellichaam (soma) met daaraan dendrieten en axonen. Dit kun je zien als een soort vertakte antennes, waarbij dendrieten informatie ontvangen en axonen informatie versturen. Op deze manier communiceren verschillende neuronen met elkaar, soms over grote afstanden door het hele lichaam.
De communicatie tussen dendrieten en axonen gebeurt door middel van synapsen. Dit zijn elektrische en chemische signalen die een neuron aanzetten tot een reactie, namelijk ‘vuren’ (een boodschap doorgeven) of ‘stoppen’ (een boodschap tegenhouden).
Pas wanneer er voldoende ‘vuren’-prikkels zijn aangekomen in een neuron, wordt de boodschap via axonen doorgestuurd naar andere neuronen.
Wat is de rol van neurotransmitters?
Voor chemische synapsen zijn chemische stoffen nodig, die we ook wel neurotransmitters noemen. Er zijn veel verschillende van deze transmitterstoffen met uiteenlopende functies in het zenuwstelsel.
Een neurotransmitter bindt zich in het neuron waaraan het wordt doorgegeven aan specifieke receptoren, die de transmitterstof herkennen.
Voorbeelden van neurotransmitters zijn serotonine, dopamine, acetylcholine, GABA en glutamaat. Deze stoffen zijn onder andere betrokken bij gevoelens van pijn, stress, beloning, motivatie, angst, slaap, honger en dorst. Ze hebben dan ook een enorme invloed op wat je voelt en hoe je je voelt.
Welke soorten neuronen zijn er?
De meeste neuronen in ons zenuwstelsel zijn multipolair. In de praktijk betekent dit dat ze beschikken over meerdere dendritische vertakkingen en één axon.
Toch bestaan er tussen multipolaire neuronen wel degelijk verschillen. Hoe complexer de functie van een neuron is, hoe meer vertakkingen de dendrieten vaak hebben. Meestal hangt dit ook samen met de locatie van het neuron in het lichaam.
Purkinjecellen in de kleine hersenschors hebben bijvoorbeeld honderden dendrieten per cel. Hierdoor kunnen ze met honderdduizenden andere cellen communiceren.
Neuronen op het netvlies daarentegen hebben slechts enkele dendrieten per cel. Dit maakt het makkelijker om visuele informatie uit de ogen zo gedetailleerd mogelijk door te geven.
Neuronen en neuroplasticiteit
Van de circa 100 miljard neuronen in het lichaam sterven er elke dag honderden tot wel duizenden af. Over de precieze hoeveelheid zijn neurowetenschappers het nog niet eens. Duidelijk is wel dat het lichaam dagelijks óók nieuwe neuronen aanmaakt.
Hierdoor hebben alle neuronen waarmee je bent geboren op je 50e plaatsgemaakt voor nieuwe neuronen die je op volwassen leeftijd hebt aangemaakt. Kortom: je bent dan letterlijk en figuurlijk een compleet ander mens.
De continue aanmaak van nieuwe hersencellen staat ook wel bekend als neurogenese. Neurogenese zorgt ervoor dat je hersenen zich een leven lang kunnen ontwikkelen en kunnen aanpassen aan de omgeving. Zelfs op hoogbejaarde leeftijd kun je hierdoor nog nieuwe dingen leren. Dit fascinerende fenomeen noemen we ook wel neuroplasticiteit.
Zorg goed voor je neuronen
Nu je weet wat neuronen zijn, begrijp je hoe belangrijk het is om er goed voor te zorgen. Uit onderzoek blijkt dat onder invloed van zaken zoals stress, ongezond eten, alcohol, toxinen en vrije radicalen tot wel honderdduizenden neuronen per dag kunnen afsterven.
Helaas leven we in een tijd en maatschappij waarin de gezondheid van onze neuronen door dit soort externe invloeden zwaar onder vuur ligt. Daarmee wordt ook de balans in ons brein in toenemende mate bedreigd, met allerlei lichamelijke en mentale klachten tot gevolg. Zelfs sterk opkomende breinziekten zoals alzheimer en parkinson worden in verband gebracht met de afsterving van neuronen.
Zorg daarom goed voor je neuronen en geef je hersenen alles wat ze nodig hebben voor de aanmaak van nieuwe zenuwcellen. Denk hierbij op zijn minst aan voldoende slaap, Brain Food en ontspanning.
Vind je dit onderwerp nu interessant en wil je veel meer weten over manieren waarop je je brein in balans kunt brengen? Misschien is deze Brain Balance-opleiding dan iets voor jou!
