Gemotiveerd zijn voelt fantastisch. Motivatie helpt je om actie te ondernemen en je gedroomde doelen na te jagen.
Maar helaas is dat gevoel vaak van korte duur. Dat komt omdat je brein de voorkeur geeft aan homeostase – een soort toestand van evenwicht die constant hetzelfde blijft.
Na een langere periode van actie richting je doelen, gebeurt daarom elke keer onvermijdelijk hetzelfde: je hersenen gaan deze toestand zien als het nieuwe normaal.
Daarmee verdwijnt ook het brandende vuur van je motivatie en blijkt het best lastig om die nieuwe gewoonten vol te houden…
Wat gebeurt er in het brein bij motivatie?
Bij neurowetenschappers is al langere tijd bekend: dopamine speelt een cruciale rol in motivatie. Deze neurotransmitter komt vrij in de nucleus accumben, het beloningssysteem in het brein.
Dopamine werkt als een soort intuïtieve voorspeller van de mogelijke gevolgen van je eigen handelen in de toekomst.
Krijg je van je baas bijvoorbeeld een email met een nieuwe taak? Dan draagt de dopaminepiek in je nucleus accumbens sterk bij aan het gevoel dat dit veroorzaakt.
Je stelt je bijvoorbeeld (bewust of onbewust) voor wat er gebeurt als:
- Je de taak wel of niet uitvoert
- Je de taak eerder of later uitvoert
- Je de taak goed of slecht uitvoert
Dit maakt dopamine een krachtige motivator
Want op basis van deze interne voorspelling raak je gemotiveerd om te handelen.
Bijvoorbeeld om een beloning na te streven (een bonus of compliment) of juist om ongemak te ontwijken (een demotie of verwijt).
Daarom kan dopamine in combinatie met de juiste mindset in je voordeel werken.
Je mindset bepaalt dus of een dopaminepiek je aanzet om je dromen te realiseren (growth) of juist je angsten te voorkomen (fixed).
Maar wat bepaalt je mindset?
Dat doen de neurale netwerken in je brein. Zonder opgeslagen data in je neuronen, kan er logischerwijs ook geen mindset zijn.
Het is daarom onmogelijk om je mindset te veranderen, terwijl de data in je neurale netwerken hetzelfde blijft.
Die netwerk bepalen namelijk welke neurotransmitters en hormonen worden afgegeven en hoe je denkt en handelt in bepaalde situaties. Kortom: hoe je mindset zich ontwikkelt.
Zonder dopamine geen motivatie
Zelfs met de juiste mindset, heeft motivatie echter de vervelende gewoonte om na verloop van tijd te vervagen. Dat heeft te maken met de manier waarop je brein homeostase probeert te bereiken.
Want hoe vaker je een handeling verricht, hoe sneller je brein het aantal dopaminereceptoren laat afnemen waar de neurotransmitter zich aan kan hechten.
In de praktijk betekent dit dat je je tijdens het nastreven van je doelen steeds minder gemotiveerd zult voelen. Voor dezelfde motivatie is namelijk een steeds grotere stimulans nodig.
Hierdoor is het, hoe gepassioneerd je ook bent, moeilijk om je motivatie ergens oneindig voor te behouden. Maar gelukkig heeft je brein meer tools tot zijn beschikking, zoals discipline!
Van discipline naar gewoonten
Discipline is de wilskracht om te blijven werken aan je doelen, zelfs als je motivatie lang en breed is weggeëbd.
Je drijft hierbij niet op de motiverende en kortstondige werking van dopamine, maar vertrouwt op het positieve effect dat je handelen op de lange termijn zal hebben.
In een tijd waarin ons brein gewend is aan instant gratification, lukt het consequent werken aan zo’n uitgestelde beloning beter als je jezelf persoonlijk ontwikkelt.
Hoe dan ook wordt het na verloop van tijd makkelijker, want dan verandert de discipline in een gewoonte.
Dat heeft te maken met de neuroplasticiteit van je hersenen. Nieuwe ervaringen zorgen dat zich in je brein nieuwe verbindingen vormen. Hoe vaker je een handeling herhaalt, hoe sterker deze verbindingen worden.
Hierdoor zul je merken dat veel dingen die in het begin veel wilskracht kosten, na een periode van 30 tot 60 dagen ineens moeiteloos lijken te gaan. Je voert ze uit zonder erbij na te denken en zonder nog weerstand te ervaren.
Magie? Nee, neurowetenschap!
Wat je in feite doet is namelijk nieuwe data opbouwen in je neurale netwerken, waardoor je eindelijk kunt veranderen. Het is zelfs zo dat oude data die minder van toepassing is, weer uit je brein kan verdwijnen.
Dit proces wordt in de neurowetenschappen ook wel pruning genoemd. Je brein snoeit de data die niet meer relevant is weg.
Motivatie is overrated
Zoals je al merkt, hoef je eigenlijk geen motivatie na te streven om je dromen te bereiken. Motivatie is vrijwel altijd van korte duur en dat ligt niet aan jou, maar aan de werking van je brein.
Wil je consequent blijven werken aan je doelen en je brein én leven structureel veranderen, dan is het belangrijk om te beseffen dat elke verandering begint in je neurale netwerken.
Zonder verandering van de data in het brein, is verandering in je leven lastig of onmogelijk.
Nieuwe data in je neurale netwerken is onlosmakelijk verbonden met andere belangrijke elementen zoals de juiste mindset, persoonlijke ontwikkeling en gezonde gewoonten.
Maar denk ook aan Brain Food (je verminderde dopaminereceptoren zorgen misschien wel voor die trek in chocola), de juiste vormen van ontspanning en het verminderen of voorkomen van chronische stress.
Voel je de motivatie al opborrelen?
Geniet dan (zolang het duurt ;-)) van die heerlijke dopaminepiek in je brein! Profiteer ervan door je nu in te schrijven voor Level 1: Update je Brein. Je leert hier onder andere om niet meer afhankelijk te zijn van motivatie en je vastgeroeste patronen voor eens en altijd te doorbreken.
Eén ding beloof ik je in elk geval: uit deze opleiding haal je veel méér dan alleen motivatie!
