Heb jij last van chronische stress? Er zijn gelukkig veel dingen die je kunt doen om deze stress te verminderen – of beter nog – helemaal te voorkomen.

Wat is chronische stress precies?

Stress is een chemische reactie in het brein op een externe prikkel die angst of druk veroorzaakt. Het activeert een vecht-of-vluchtreactie in je lichaam, die je voorbereidt om op gevaar te anticiperen.

Dit mechanisme was nuttig in de menselijke evolutie, bijvoorbeeld als je oog in oog met een roofdier stond. Na deze kortstondige piek van stress – die je hielp om te overleven – keerde je lichaam weer terug naar ontspannen toestand.

Hoe anders is dat tegenwoordig. Je werkt lange dagen, de telefoon op je bureau blijft rinkelen en de urgente e-mails stromen binnen. Hierdoor is de stress die je tegenwoordig ervaart, vaak chronisch in plaats van kortstondig.

Chronische stress belast je 400.00 jaar oude brein, dat hier niet op berekend is.

Dit is namelijk hoe stress werkt in jouw hersenen:

Verantwoordelijk voor jouw stressreactie is de amygdala. Dit angstcentrum zit ter hoogte van je linker- en rechterslaap en bestaat uit de hypothalamus, de hypofyse en de bijnierschors.

De amygdala in jouw brein wordt actiever bij druk, spanning of dreigend gevaar. De bijnieren maken dan extra adrenaline en noradrenaline aan. Hierdoor verhogen je bloeddruk en hartslag, versnelt je ademhaling en spannen je spieren zich aan. Je bent klaar om te vechten of te vluchten!

Ook maakt de hypothalamus extra cortisol aan om te voorkomen dat de (nor)adrenaline je lichaam uitput. Hierdoor vraagt je brein om suiker (je krijgt trek in zoetigheid) en wordt het minder gevoelig voor de gelukshormonen serotonine en dopamine.

Waarom is chronische stress een probleem?

Met deze natuurlijke reactie van het lichaam is niets mis, zolang de stress kortstondig van aard is. Na het afwenden van het dreigende gevaar keert het lichaam terug naar zijn natuurlijke balans. Een belangrijke rol hierbij speelt de hippocampus, het hersengebied dat geheugen en emoties reguleert.

Bij chronische stress is het een ander verhaal. De amygdala blijft dan overactief, waardoor je meer tijd in gespannen dan in ontspannen toestand doorbrengt.

De stressreactie die je eigenlijk bij hoge uitzondering hoort te ervaren, ervaar je dan continu. En dus blijft je bloeddruk te hoog, je ademhaling te oppervlakkig, je trek in suiker te sterk, je cortisolniveau te hoog en je gevoeligheid voor gelukshormonen te laag.

Dit leidt op termijn tot een of meer van de volgende symptomen:

• Hartproblemen
• Hoofdpijn
• Duizeligheid
• Vermoeidheid
• Slaapproblemen
• Spijsverteringsproblemen
• Overgewicht
• Vergeetachtigheid
• Angststoornissen
• Depressiviteit
• Burn-out
• En nog vele andere gezondheidsklachten

Maar misschien nog wel het belangrijkste bijeffect:

Chronische stress verandert de structuur van je hersenen

Dat zit zo.

Cortisol in je brein activeert de hippocampus, die jouw stress moet reguleren. Bij een chronisch verhoogd cortisolniveau raakt de hippocampus overbelast en beschadigd. Hierdoor ervaar je geheugenproblemen en angstige of depressieve gevoelens.

Omdat een overbelaste hippocampus zijn werk niet meer doet, hebben negatieve emoties vrij spel en raakt ook de frontale lob in het brein beschadigd. Hierdoor verliest de frontale lob zijn remmende werking op de amygdala, die nóg overactiever wordt.

Je begrijpt het al: dit leidt weer tot een verhoogde cortisolaanmaak in de hypothalamus. Chronische stress leidt op deze manier tot een negatieve vicieuze cirkel in het brein, die moeilijk af te stoppen is.

Hoe kan ik chronische stress dan oplossen?

Nu je weet wat er bij stress gebeurt in het brein, weet je ook dat het de sleutel tot de oplossing is. In feite ben jij namelijk een lichaam dat door je hersenen wordt aangestuurd.

Een brein dat niet overbelast is, kan optimaal functioneren. De hippocampus, frontale lob, amygdala, hypothalamus en andere hersengebieden zijn dan in balans en doen hun werk.

Kortom: zorg ervoor dat het brein niet overbelast raakt en je doorbreekt de vicieuze cirkel.

Hoe je dat doet? Daar heb ik een effectieve methodiek voor gevonden:

De Kaizen-methode

Deze van oorsprong bedrijfsmatige methode voor procesverbetering bestaat uit de 3 elementen Muda, Mura en Muri:

• Muda staat voor het voorkomen van verspilling. Dat betekent dat je alles loslaat wat je negatieve energie, of in dit geval stress, oplevert. Durf hier kritisch naar te kijken. Is het jouw veeleisende baas, constant trillende telefoon of hectische privéleven waardoor je gestrest raakt?
• Mura staat voor het beperken van onregelmatigheden. Dat betekent dat je balans, stabiliteit en regelmaat in je leven brengt. Wat zorgt in jouw leven voor disbalans? Zijn het je uitspattingen in het weekend (terwijl je doordeweeks gezond eet en leeft), je onregelmatige slaaptijden of iets anders?
• Muri staat voor het leveren van inspanning zonder overbelasting. Het richten van je energie op de activiteiten die nodig zijn voor het bereiken van je dromen. Welke van jouw activiteiten voelen nutteloos of vermoeiend? In welke van je relaties investeer je teveel of forceer je jezelf?

De Kaizen-methode is niet alleen een effectieve methode om je brein te ontlasten van de prikkels en activiteiten die leiden tot chronische stress, maar helpt bovendien om deze stress te voorkomen.

Chronische stress voorkomen in 6 stappen

Je stress verminderen of voorkomen doe je echter niet alleen met de Kaizen-methode.

Je kunt hiermee de achterliggende oorzaken van jouw stress identificeren, maar daarna heb je een plan nodig om je leven structureel te veranderen.

Dit plan heb ik voor je ontwikkeld in de vorm van mijn Golden Growth Model. Hiermee leer je in 6 stappen en 60 dagen om vanuit je dromen toe te werken naar je doelen.

Je ontdekt hoe je jouw brein exact geeft wat het nodig heeft: op het gebied van mindset, voeding, ontspanning, geluk, gezondheid, persoonlijke groei en vele andere vlakken in je leven.

Met behulp van dit model én een optimaal functionerend brein kun je chronische stress effectief reduceren of zelfs voorkomen. En met de stress die er overblijft, kun je makkelijker omgaan.

Wil jij direct aan de slag met het Golden Growth Model en de hierin geïntegreerde Kaizen-methode? Ga dan aan de slag met de stappen in mijn boek of neem deel aan het eenmalige jaarprogramma Update je hersenen met Brain Balance.

Twijfel je of het verminderen van stress wel nodig is bij jou? Doe hier mijn stresstest en ontdek het!