Bijna 1 op de 5 volwassen Nederlanders ervaart vroeg of laat in het leven de symptomen van een depressie. Somberheid, vermoeidheid, slapeloosheid, angst en gewichtsverlies zijn hierbij veelgehoorde klachten. Maar wat is een depressie eigenlijk, welke soorten zijn er en hoe kun je de eerste symptomen herkennen? Hieronder lees je alles over de belangrijkste kenmerken en oorzaken.

Wat is een depressie?

Een depressie is een psychische aandoening die een negatieve invloed heeft op de stemming en gevoelens. In tegenstelling tot een winterdip kan een depressie in elk seizoen optreden. De symptomen houden minimaal twee weken aan en verdwijnen niet altijd vanzelf. Hierdoor kan een depressie na verloop van tijd chronisch worden en maanden of zelfs jaren duren.

Depressiviteit is een belangrijk probleem voor de volksgezondheid en staat in Nederland al jaren in de top 5 van hoogste ziektelasten en veroorzakers van arbeidsverzuim. Vrouwen zijn statistisch gezien vaker depressief, maar ook mannen en kinderen kunnen last krijgen van de symptomen. Hoe een depressie zich uit, zal per persoon verschillen.

Wat zijn de symptomen van een depressie?

Kenmerken van een depressie zijn gevoelens van (soms intense) somberheid, lusteloosheid en desinteresse. Hierdoor is het lastig of zelfs onmogelijk om nog ergens van te genieten. In bepaalde gevallen wisselt de neerslachtige stemming zich af met een manische (zeer positieve) stemming. In dat geval spreken we van een bipolaire stoornis.

Een depressie herken je aan de volgende symptomen:

Psychische symptomen depressie:

• (Intense) somberheid of neerslachtigheid
• Verlies van interesse
• Onvermogen om van dingen te genieten
• Chronische vermoeidheid (geestelijk)
• Vergeetachtigheid
• Concentratieproblemen
• (Intense) gevoelens van angst
• Verminderde levenslust
• Fixed mindset
• Suïcidale gedachten
• Gevoelens van schuld
• Gevoelens van wanhoop of machteloosheid
• Snel prikkelbaar
• Rusteloosheid

Lichamelijke symptomen depressie:

• Chronische vermoeidheid (lichamelijk)
• Slapeloosheid of juist teveel slapen
• Verminderde eetlust en gewichtsverlies
• Geen of minder zin in seks
• Hartkloppingen
• Duizeligheid
• Hoofdpijn
• Kortademigheid
• Spier- of gewrichtspijn
• Droge mond

Welke soorten depressie zijn er?

Er zijn verschillende soorten depressies, die vaak hun eigen oorzaken en kenmerken hebben. Op basis van het aantal symptomen en het vermogen om dagelijks te functioneren, maken hulpverleners onderscheid tussen een lichte (maximaal 5 symptomen), matige (6-7 symptomen) en zware (8 of meer symptomen) depressie.

Dit zijn de meest voorkomende subtypen van depressie:

• ‘Gewone’ of unipolaire depressie. Deze bekende vorm van depressiviteit kan eenmalig of terugkerend voorkomen. Naast somberheid kan soms ook een opgejaagd gevoel optreden.
• Vitale depressie. Deze ernstige vorm van depressiviteit kenmerkt zich door symptomen van intense lusteloosheid en verlies van plezier en energie. Ook kan er sprake zijn van gewichtsverlies en slaapproblemen.
• Winterdepressie. Deze seizoensgebonden vorm van depressie wordt veroorzaakt door een verminderde hoeveelheid daglicht. We spreken pas van een winterdepressie als de klachten minstens 2 jaar op rij terugkeren.
• Zwangerschaps- of postpartum depressie. Deze vormen van depressiviteit lijken qua symptomen het meest op een ‘gewone’ depressie. Dit uit zich met name in neerslachtigheid en het niet kunnen genieten van de baby.
• Dysthyme stoornis. Bij deze depressieve stoornis zijn de symptomen milder, maar vaak langduriger dan bij een ‘gewone’ depressie. Er is minimaal 2 jaar sprake van een lichte depressieve stemming en ten minste 2 depressieve symptomen.
• Bipolaire stoornis. Een bipolaire stoornis wisselt neerslachtige periodes af met periodes van sterke blijdschap of euforie. Deze laatste staan ook wel bekend als manische episodes.
• Psychotische depressie. Deze vorm van depressie combineert depressieve gevoelens met symptomen zoals waangedachten of hallucinaties. Ook kunnen extreme schuldgevoelens voorkomen.
• Premenstrueel syndroom (PMS). Bij dit syndroom komen psychische en lichamelijke klachten voor als gevolg van de menstruatiecyclus. Dit kan samengaan met (soms intense) depressieve gevoelens.

Wat zijn de oorzaken van een depressie?

De oorzaken van een depressie kunnen per persoon en afhankelijk van de depressieve stoornis verschillen. Bij PMS speelt bijvoorbeeld de menstruatiecyclus een rol, terwijl een winterdepressie seizoensgebonden is. Duidelijk is wel dat genetische factoren, net als leefstijlfactoren en mindset een rol spelen in het ontwikkelen van een depressie.

In het bijzonder de hersenen hebben grote invloed op de vatbaarheid voor een depressie. Neurotransmitters zoals serotonine en noradrenaline werken in op de stemming. Bij een disbalans van deze stoffen in het brein kunnen eerder depressieve symptomen ontstaan. Ook schommelingen in hormonen kunnen leiden tot sterke stemmingswisselingen of sombere periodes (denk aan PMS).

De aanmaak van neurotransmitters en hormonen in je lichaam wordt sterk beïnvloed door de voeding die je eet. Voedingsstoffen zoals eiwitten worden met behulp van vitaminen en mineralen omgezet naar neurotransmitters. Ook beweging kan de aanmaak van deze stoffen verhogen. Hoe je eet en beweegt, heeft dus grote invloed op hoe je je dagelijks voelt.

Begin depressie: hoe herken je de eerste symptomen?

De eerste symptomen van een depressie zijn soms lastig te herkennen. We voelen ons allemaal wel eens minder vrolijk. Gedurende een korte periode is dat heel normaal. Houden de gevoelens van somberheid en interesseverlies langere tijd aan? Dan kan dit duiden op het begin van een depressie. Wacht in dat geval niet tot de klachten toenemen, maar neem dit signaal vanuit je brein serieus.

Hoe meer je depressieve gevoelens op hun beloop laat, hoe langer ook het herstel kan duren. Wees daarom scherp op symptomen zoals neerslachtigheid, lusteloosheid, energieverlies, gewichtsverlies en angst. Wil je de kans op een depressie zoveel mogelijk verkleinen? Leer dan meer over Brain Balance en geef je hersenen alles wat ze nodig hebben om optimaal te functioneren!