Kauw jij met volle aandacht op je eten? Of is het vaak meer een gevalletje van ‘hap, slik, weg’? Volgens wetenschappers zijn we de kunst van het kauwen aan het verleren. En dat is zorgelijk, want kauwen is belangrijk voor de gezondheid van ons brein.
Ten opzichte van onze voorouders, hoeven wij weinig te kauwen. We eten veel vloeibaar of zacht voedsel (denk aan yoghurt, smoothies of stamppot) en steeds minder voedsel dat veel van onze kaken vergt, zoals vlees. Bovendien eten we meer dan eens voor de televisie of met onze telefoon in de hand, waardoor we niet met onze volledige aandacht eten. Dit zorgt ervoor dat we minder vaak kauwen en ons eten niet goed proeven.
Dat we steeds minder kauwen, is ook te zien aan de ontwikkeling van onze kaken: die zijn een stuk kleiner dan die van onze voorouders. Helaas is deze verandering niet zo best. Kauwen heeft namelijk veel positieve effecten op ons brein.
Kauwen is goed voor je doorbloeding
Je zou het niet denken, maar eigenlijk is kauwen een beetje als wandelen. Je spieren en gewrichten zijn in beweging, wat ervoor zorgt dat je hartslag omhooggaat en je doorbloeding verbetert. Ook de doorbloeding naar je hersenen, wat heel belangrijk is. Een goede doorbloeding naar de hersenen wordt namelijk geassocieerd met een verminderd risico op dementie of herseninfarcten. Uit onderzoek is gebleken dat bij ouderen met een slecht gebit, die daardoor vaak slechter kauwen, de frontale lob van de hersenen minder goed functioneert. Dit is het gebied waar zich de hogere controlefuncties, zoals de impulscontrole en planning – bevinden die je mate van zelfstandigheid bepalen.
Kauwen verbetert je geheugen en denkvermogen
Heb je wel eens van het advies gehoord om vlak voor een toets of belangrijke presentatie op kauwgom te kauwen? Dat heeft ook hiermee te maken. Door de betere doorbloeding naar je hersenen, krijgen de grijze en witte gebieden van je brein meer voedingsstoffen en worden cellen sneller vervoerd. Hierdoor worden de verbindingen tussen al je hersengebieden sneller. Dit leidt ertoe dat je sneller kunt denken en dat je geheugen verbetert.
Kauwen vermindert stressgevoelens
De hippocampus, het gebied in je hersenen dat onder andere je geheugen en leervermogen aanstuurt, wordt ook actiever door de betere doorbloeding. En het voordeel daarvan is dat de hippocampus andere hersengebieden remt, zoals de hypothalamus. Dit is het regelcentrum van je hormonen, waaronder het stresshormoon cortisol. Wanneer jij stress hebt, geeft de hypothalamus een seintje aan je bijnieren om cortisol aan te maken. Cortisol zorgt er vervolgens voor dat je de stress ook echt voelt. Omdat de hippocampus de hypothalamus afremt wanneer hij actief is, wordt dit proces dus eigenlijk onderbroken. En dat allemaal door te kauwen!
Kauwen zorgt voor verzadigd gevoel
Als je goed kauwt, geven je hersenen beter aan wanneer je vol zit. Het verzadigingshormoon histamine wordt namelijk vijftien tot twintig minuten na de eerste hap aangemaakt. Dat betekent dat als jij in minder dan vijftien minuten je eten naar binnen schrokt, je niet op tijd kunt aanvoelen wanneer je vol zit. Dan is de kans groot dat je meer eet dan nodig is, wat ook weer kan leiden tot overgewicht.
Zo leer je jezelf aan om beter te kauwen:
- Eet zonder afleiding (van een telefoon, tv of boek)
- Focus op wat je eet en hoe het smaakt
- Neem kleinere happen
- Kleiner bestek kan ook helpen
- Leg je bestek tussendoor neer
- Probeer eens te tellen hoe vaak je kauwt
- Voeg bij vloeibare voeding als smoothies of yoghurt ook kauwbare ingrediënten toe, zoals noten en zaden
Bronnen:
Effects of chewing on cognitive processing speed’. Hirano et Al. 2013.
‘A fronto-parietal network for chewing of gum’. Takada, Miyamoto, 2004.
‘Association between Mastication, the Hippocampus and the HPA Axis’. Azuma et Al. 2017.
‘Gum Chewing Inhibits the Sensory Processing and the Propagation of Stress-Related Information in a Brain Netwerk’. Hongbo Yo et Al. 2013.
