Steeds meer mensen kampen met burn-out als gevolg van stress op de werkvloer. Dit ligt niet altijd aan een te hoge werkdruk, maar ook aan een gebrek aan kennis over het brein. Wat kun je als werkgever doen om burn-out onder je werknemers te voorkomen?
Bij ruim een derde van het werk gerelateerd verzuim is werkstress de belangrijkste oorzaak. Dit aandeel wordt steeds hoger. Moeten we dan harder werken dan vroeger? Niet per se. Waarom vallen dan toch steeds meer mensen uit aan de gevolgen van werkstress? Dit heeft alles te maken met de evolutie van ons brein en de huidige maatschappij. Ik leg het je graag uit.
Veranderde maatschappij
Vaak zien we stress nog steeds als een tijdelijke staat van zijn. Een drukke periode op werk? Dan roepen we ‘ach, even doorpakken, en dan kunnen we daarna bijkomen’. Maar wat we niet doorhebben, is dat er tegenwoordig bij veel mensen constant stress sluimert. Dit heeft te maken met de manier waarop de maatschappij is veranderd. Door onze telefoons, het internet, de mindset van steeds maar ‘meer, sneller, beter’ staan onze breinen altijd aan. Zelfs in onze momenten van rust en ontspanning krijgen we constant prikkels binnen. Dan denken we wel dat we ontspannen, maar is ons brein nog steeds overuren aan het draaien.
Stress in het brein
Als je begrijpt wat het effect van stress op het brein is, weet je waarom dit zo slecht is. Wanneer we stress voelen, gaat ons brein stresshormonen verspreiden, zoals cortisol en adrenaline. Deze hormonen zorgen voor een biochemische fysieke reactie in het lichaam. Denk hierbij aan een verhoogde hartslag, versnelde ademhaling, een hoge bloeddruk. Dit kost allemaal energie en hierdoor komen andere processen op een laag pitje te staan. Vroeger was dit handig, want stress was toen een gevolg van fysieke dreiging, en dan had het lichaam die extra energieboost nodig om bijvoorbeeld te vluchten of vechten. Nu staan we altijd in deze vecht-vluchtmodus, waardoor er constant energie weglekt en belangrijke lichaamsprocessen verstoord zijn. Bijvoorbeeld de voedselvertering, waardoor we belangrijke voedingsstoffen tekortkomen.
Steeds meer burn-outs
Als je dit weet, is het niet zo gek dat steeds meer mensen met een burn-out te maken krijgen. Ons brein staat constant onder stress, ons lichaam staat in een vecht-vluchtreactie, en ontspannen kunnen we daarom niet. Dan hoeft er maar een klein dingetje te gebeuren, bijvoorbeeld een drukke periode op werk, en het brein krijgt kortsluiting. Dat kan het er niet meer bijhebben. Het gevolg? Een burn-out.
Wat gebeurt er dan? Ons brein behoud normaal een balans tussen de neocortex (ons verstand) en het limbische systeem (emoties en gevoel). De neocortex moet echter tegenwoordig overuren werken en we duwen ons limbische systeem weg. Bij een burn-out neemt je lichaam het echter over en slaat de neocortex volledig af. Die kan gewoon niet meer. Het limbische systeem neemt het dan over. Het gevolg? Logisch nadenken, plannen, concentreren, dingen onthouden gaat allemaal niet meer. We voelen alleen de emoties nog, en die zijn vaak: paniek, verdriet en angst.
Wat kun je als werkgever doen?
Het is dus duidelijk dat een burn-out vaak niet door werk alleen ontstaat. Vaak is het een gevolg van jarenlange stress die in onze maatschappij moeilijk te ontwijken is. Betekent dat dan dat je als werkgever niets kunt doen om burn-out bij werknemers te voorkomen? Nee, zeker niet. Ik geef graag tips.
- Maak werknemers bewust en informeer
Een burn-out voorkomen doe je niet alleen op werk, maar ook vooral in je privéleven. Werknemers bewust maken van de oorzaken, signalen en gevolgen van stress is daarom een goede eerste stap. Veel mensen weten niet dat ze onbewust stress hebben en denken dat een burn-out enkel een gevolg is van te hard werken. Het is vooral de combinatie van sluimerstress en werkstress die een burn-out kan veroorzaken. Maak je werknemers bewust van deze informatie en zorg dat ze de signalen van onderliggende stress kunnen herkennen. - Geef handvaten voor ontspanning
Als werknemers weten hoe ze stress kunnen herkennen, is het natuurlijk ook belangrijk dat ze hier iets aan kunnen doen. Ook dit is een kwestie van informeren. Laat bijvoorbeeld iemand een workshop op de werkvloer geven hoe men het brein kan ontspannen, onder werktijd, maar ook daarbuiten. Bewegen, de natuur in, mediteren, lummelen, schrijven, een goede nachtrust en het eten van de juiste voedingsstoffen zijn bijvoorbeeld essentieel om het lichaam uit de vecht-vluchtmodus te halen. - Maar: luister ook naar je werknemers
Ben je wel eens open het gesprek aangegaan met werknemers of collega’s over wat zij nodig hebben? Misschien hebben mensen wel ideeën over hoe de werkdruk of werkstress verlaagd kan worden, maar durven ze dit niet uit zichzelf aan te geven. Zorg ervoor dat er ruimte is om hier over te praten, of plan er desnoods een brainstormochtend voor in. Het is een kleine investering van tijd, maar dit maakt het het meer dan waard als er burn-outs voorkomen kunnen worden. - Maak ontspanning een verplicht onderdeel van de werkdag
Veel mensen willen wel ontspannen, maar nemen er gewoonweg de tijd niet voor. Door het een verplicht onderdeel van de werkdag te maken, kunnen mensen het niet vergeten. Wat ideeën:
– Stel een verplichte wandeling tijdens de lunch in
– Verbied lunchen achter de laptop
– Maak ruimte voor een kwartiertje/halfuurtje beweging in de middag
– Stel na ieder uur werken vijf minuten lummeltijd in
– Richt een meditatieruimte op kantoor in
– Stel een stilteochtend in, waarin iedereen rustig zijn werk kan doen - Vrije tijd is vrije tijd
Voor veel mensen is de verleiding groot om thuis nog even door te werken, ook in het weekend of op vakantie. Probeer dit zoveel mogelijk te voorkomen. Bij echte noodgevallen is het soms niet te voorkomen, maar negen van de tien keer kan dat mailtje ook gewoon na het weekend beantwoord worden. Geef je brein de ruimte om te ontspannen.
